کشف سیاره‌ای که همسایه‌ها آن را تحت فشار گذاشته‌اند!

«استفن کین»(Stephen Kane) اخترفیزیکدان «دانشگاه کالیفرنیا ریورساید»(UC Riverside) مجبور بود محاسبات خود را دوباره بررسی کند، زیرا مطمئن نبود که سیاره مورد مطالعه او آن قدر که به نظر می‌رسد، خشن باشد.

به نقل از وب‌سایت رسمی دانشگاه کالیفرنیا ریورساید، کین هرگز انتظار نداشت بفهمد یک سیاره‌ در این منظومه دوردست با آتشفشان‌های فعال زیادی پوشیده شده است که از فاصله دور، رنگ قرمز آتشین و درخشانی به خود می‌گیرد. کین گفت: این یکی از آن لحظات کشف بود که با خود فکر می‌کنید شگفت‌انگیز است.

«ماهواره نقشه‌بردار فراخورشیدی گذران» یا «تس»(TESS) ناسا که در سال ۲۰۱۸ پرتاب شد، سیارات فراخورشیدی را جستجو می‌کند که به دور درخشان‌ترین ستاره‌های آسمان می‌چرخند؛ از جمله سیارات فراخورشیدی که می‌توانند از حیات پشتیبانی کنند.

کین در حال مطالعه یک منظومه ستاره‌ای به نام «HD 104067» بود که در فاصله ۶۶ سال نوری از خورشید ما قرار دارد و قبلا به عنوان پناهگاه یک سیاره‌ غول‌پیکر شناخته شده بود. ماهواره تس به تازگی سیگنال‌هایی را از یک سیاره سنگی جدید در آن منظومه کشف کرده بود. تس هنگام جمع‌آوری داده‌ها درباره آن سیاره، به طور غیرمنتظره یک سیاره دیگر پیدا کرد و تعداد کل سیاره‌های شناخته‌شده در منظومه را به سه مورد رساند.

سیاره جدید کشف‌شده توسط تس، یک سیاره سنگی مانند زمین، اما ۳۰ درصد بزرگ‌تر است. این سیاره برخلاف زمین، اشتراکات بیشتری با قمر «آیو»(Io) سیاره مشتری دارد که فعال‌ترین جرم آتشفشانی در منظومه شمسی است. کین گفت: این یک سیاره زمینی با شرایطی است که دائما انفجار آتشفشان‌ها را تجربه می‌کند. در طول موج‌های نوری می‌توانید یک سیاره‌ درخشان و داغ سرخ‌رنگ را با سطح پر از گدازه مذاب ببینید.

کین دریافت دمای سطح سیاره جدید موسوم به «TOI-6713.01»، حدود ۲۶۰۰ درجه کلوین خواهد بود که از برخی ستاره‌ها گرم‌تر است.

نیروهای گرانشی مسئول فعالیت‌های آتشفشانی هم در آیو و هم در این سیاره هستند. آیو بسیار نزدیک به مشتری است. کین توضیح داد که قمرهای دیگر مشتری، آیو را به یک مدار بیضی‌شکل به دور سیاره می‌کشانند که کشش گرانشی بسیار قوی دارد.

کین گفت: اگر قمرهای دیگر آنجا نبودند، آیو در یک مدار دایره‌ای به دور سیاره قرار می‌گرفت و سطح آن آرام بود. در عوض، گرانش مشتری چنان آیو را فشرده می‌کند که آتشفشان‌های آن دائما در حال فوران هستند.

دو سیاره دیگر نیز در منظومه HD 104067 وجود دارند که نسبت به این سیاره جدید، از ستاره دورتر هستند. آن سیارات بیرونی، سیاره سنگی درونی را وادار می‌کنند تا در یک مدار غیرعادی به دور ستاره بچرخد و فشرده شود.

کین و همکارانش قصد دارند در پژوهش‌های آینده، جرم سیاره شعله‌ور را اندازه‌گیری کنند و چگالی آن را بفهمند. این کار به آنها می‌گوید که چه مقدار مواد برای خروج از آتشفشان‌ها در دسترس است.

این پژوهش در «The Astronomical Journal» به چاپ رسید.