پناهیان: اصلاح‌طلبان می‌گویند اگر کسی مدافع حجاب باشد، طالبان است/ باید این تلقی از دین ایجاد شود که اگر مردم یک چهرۀ انقلابی را دیدند، بگویند او آبادکنندۀ دنیای من است/ سعید جلیلی به این برداشت کمک کرد

علیرضا پناهیان، سخنران مذهبی در هیئت میثاق با شهدا گفت: ما مقام معظم رهبری را به چند صفت و ویژگی مهم می‌شناسیم. یکی اینکه ایشان یک عالم دینی هستند که اشراف‌شان به معارف دینی را پنجاه سال پیش، قبل از انقلاب اسلامی در درس‌هایی که داشتند، نشان داده‌اند. ویژگی دیگر ایشان اطلاع دقیق و فراگیر از شرایط جامعه، افکار عمومی و وضعیت فرهنگی، فکری و معنوی کشور است. ویژگی دیگر این است که ایشان بسیار دلسوز جامعه بوده و همیشه سعی می‌کنند نکات مثبت جامعه را برجسته کنند و حتی‌المقدور به نکات منفی‌ای که در جامعه هست، زیاد نپردازند که روحیه‌ها ضعیف بشود.

 وی افزود: در میان برخی از جوان‌هایی که از دین فاصله دارند، سوءتفاهم‌هایی ایجاد شده و کار به جایی رسیده که بعضاً نفرت از دین دارند و این نه به خاطر عملکرد دینداران است، بلکه به خاطر معرفی‌هایی است که از دین شنیده‌اند و خیلی از این معرفی‌ها در همین کتاب‌های درسی است. در تبلیغ دین، اِشکال وجود دارد.

پناهیان ادامه داد: مشکل دیگر در عدم معرفی صحیح دین، خودش را در انتخابات نشان می‌دهد که دین نقش اول را در آن بازی نمی‌کند. مشارکت حدود ۴۰ درصد در دوره اول انتخابات نشان می‌دهد که یک دین متحجرانه به مردم معرفی شده که این وضعیت مشارکت در انتخابات، حاصل شده است. مشارکت بالا در انتخابات، مهمتر از این است که چه کسی رأی می‌آورد. دینی که صحیح به معرفی می‌شود، تعیین‌کننده‌ترین عامل در انتخابات است. دین در مقابل حساس‌ترین حادثۀ تعیین‌کننده در یک جامعه ساکت نیست و به سرنوشت انسان‌ها اعتنا دارد.

وی گفت: چرا بعد از انتخابات، در مورد تحجر صحبت می‌کنیم؟ چون این تحجر است که نگذاشته نقش تعیین‌کننده به دین در انتخابات داده شود. حتماً از دین برداشت غلطی شده است. دین اخلاق‌فردی، اعتقادات‌فردی، عرفان‌فردی و احکام‌فردی است که به مردم تزریق شده؛ این دین در انتخابات تعیین‌کننده نیست. این دین، نه در انتخابات اصلح را معرفی کند و نه انگیزۀ شرکت در انتخابات ایجاد می‌کند.

این سخنران اظهار کرد: البته انتقاد من از عدم مشارکت حداکثری علی‌رغم این مطلب است که این انتخابات بهتر از تمام انتخابات‌های گذشته بوده است؛ از جهت اینکه نامزد‌های انتخاباتی به ویژه آن نامزد‌هایی که چهرۀ دینی و انقلابی بیشتری داشتند از ادبیات درست‌تری استفاده کردند. شاید اولین‌بار بود که شخصی که در این انتخابات بیشتر گفتمان دینی و انقلابی را نمایندگی کرد (آقای جلیلی)، بیشتر از همه عمل‌گرایانه حرف زد. آقای جلیلی بیشتر از همه برای آبادی صنعت و کشاورزی حرف زد تا این تصور درستی در مردم ایجاد بشود که دین، یعنی آبادکنندۀ دنیای ما. ایشان نیامده بود که فقط ارزشی حرف بزند.

وی افزود: بحث من این نیست که اگر کسی به ایشان رأی داد، کاری درستی کرده و اگر به ایشان رأی نداده، کار درستی نکرده است. نه! من غصۀ ادبیات دینی را می‌خورم. باید این تلقی از دین ایجاد شود که اگر مردم یک چهرۀ انقلابی را دیدند، بگویند او آبادکنندۀ دنیای من است و ایشان به این برداشتِ درست، کمک کرد. نیروی انقلابی یعنی همین که یک کلمه ارزشی صحبت نکرد. در این انتخابات، ادبیات دینی ارتقاء پیدا کرد و تلقی از یک نیروی دینی و انقلابی اصلاح شد. مردم باید بگویند حزب‌اللهی یعنی کسی که طرح و برنامه برای اداره دنیا دارد. ولی متأسفانه این امر تئوریزه نشده و اکثر جامعه چنین برداشت‌هایی ندارند.

پناهیان گفت: یک نوع از انواع تحجر این است که برداشت سطحی از آیات قرآن، روایات و از احکام دین پیدا کرده و به دین نگاه عمیق پیدا نکنیم. یک جریانی در کشور ما به نام جریان اصلاحات ایجاد شده که بُعد فکری آن مدنظر من است. ماهیت بُعد سیاسی جریان اصلاحات، فرقی با سایر گروه‌های سیاسی ندارد، چنانکه افراد زیادی هم بین این گروه‌های سیاسی جابجا می‌شوند و از این طرف به آن‌طرف می‌روند؛ مثل جابه‌جایی بازیکنان بین تیم‌های استقلال و پیروزی. اما گروه فکری جریان اصلاحات گروهی هستند که از دین، برداشت غلط و متحجرانه داشته و آن را در جامعه هم تزریق کردند. آن‌ها اینطور در جامعه تبلیغ کردند که اگر کسی مدافع حجاب باشد، طالبان است! یا آزادی و دموکراسی را در مقابل ولایت تعریف کردند. جریان فکری اصلاحات حاضر نشد دین را درست نگاه کند. اگر دین را درست نگاه می‌کردند، آزادی‌خواهان و دموکراسی‌خواهان کشور بیشتر از همه عاشق ولایت می‌شدند.

وی ادامه داد: یک نوع دیگر از تحجر هم در طرف دیگر تعریف شده که پای دین می‌ایستد، ولی اسلام را طوری معرفی می‌کند که سوءظن‌ها را بیشتر می‌کند. این‌ها ولایت را طوری معرفی می‌کنند که بوی آزادی، دموکراسی و مردم‌سالاری از آن به مشام نمی‌رسد. این گروه هم دین را درست معرفی نمی‌کند. به آن‌ها می‌گوییم آقا صبر کن! دین، این که تو گفتی نیست! ولایت، آزادی را تأمین می‌کند. «کیست مولا؟ آنکه آزادت کند، بند رقیّت زپایت برکَند.». ولایت، آزادی می‌دهد. اصلاً هیچ‌کس در جهان نمی‌تواند دموکراسی و مردم‌سالاری را مثل ولیّ خدا تأمین کند. مأموریت اصلی ولیّ خدا تضمین مردم‌سالاری است، چرا ولایت را مقابل مردم‌سالاری می‌گذارید؟

پناهیان گفت: این دو گروه هر دو متحجر، به معرفی دین صحیح در جامعه آسیب زدند و مردم این وسط نگاه می‌کنند و از این کشمکش خسته می‌شوند. مملکت ما معطّل این دو نوع تحجر شده است. یک عده‌ای که طرفدار دین هستند، دین را طوری تعریف می‌کنند که باعث سوءتفاهم می‌شود و عده‌ای غربزده می‌شوند. خب آقای روشنفکر تو درست نگاه کن! اگه من درست نگاه نکردم، تو بیا درست به دین نگاه کن! با نگاه متحجرانه به دین، فرد غرب‌زده می‌شود و دین را به طالبانیزم متهم می‌کند. از این طرف هم با نگاه متحجرانه، کوچکترین سعۀ صدری برای فهم عمیق دین پیدا نمی‌شود.

این سخنران گفت: تحجر یعنی چی؟ تحجر یعنی برداشت عمیق از دین نداشتن و دو گروه برداشت عمیق از دین ندارند؛ برخی از طرفداران دین و مخالفان دین. آیۀ قرآن می‌فرماید «بَلْ کَذَّبُوا بِمَا لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَلَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ (یونس، ۳۹)» این‌ها آیات الهی را تکذیب می‌کنند، به خاطر اینکه علمشان به آن احاطه نیافته است. من با گروه سیاسی اصلاح‌طلبی کاری ندارم، ولی آن‌هایی که تفکر غربگرایانه علیه دین و انقلاب دارند، اکثرشان دچار سوءتفاهم هستند و نمی‌دانند حقیقت دین چیست.