پیشنهاد وزیر نیرو برای اتصال شبکه برق روسیه، ایران، امارات و عربستان

وزیر نیرو در نشست وزیران انرژی گروه بریکس در مسکو، پیشنهادهایی برای توسعه همکاری کشورهای عضو این گروه از جمله اتصال شبکه برق روسیه، جمهوری اسلامی ایران، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را مطرح کرد. 

عباس علی‌آبادی روز پنجشنبه در این نشست با اشاره به اهمیت زیاد «ژئواکونومیکی» کشورمان یادآور شد: ایران دومین ذخایر گاز جهان و منابع بالای نفت را در اختیار داشته و با ۱۵ کشور مرز آبی و خاکی مشترک دارد. 

وی اظهار داشت: علاوه بر این، ایران بخش مهمی از کریدورهای ترانزیتی بین المللی منتهی به دریای خزر، خلیج فارس و مناطق آسیای مرکزی و قفقاز را با امنیت بالا و هزینه اقتصادی کم به یکدیگر متصل می‌کند. 

وی پیشنهاد داد که شبکه برق روسیه از طریق ایران به کشورهای امارات متحده عربی و عربستان سعودی متصل شود و از این طریق با کاهش سرمایه‌گذاری در بخش تولید، کمک شایانی به محیط زیست و گسترش امنیت در سطح منطقه شود. 

نهادسازی کشورهای جنوب جهان برای ایفای نقش در نظم مبتنی بر برابری

وزیر نیرو در بخش آغازین سخنان خود در این نشست گفت: پس از جنگ جهانی دوم، دولت ایالات متحده آمریکا با استفاده از فرصت‌های ناشی از ویرانی سایر قدرت‌های جهانی آن عصر، اقدام به ایجاد نهادسازی در صحنه سیاسی و اقتصادی کرد و از این طریق اهداف سیاسی و اقتصادی خود را همراه با رویکرد تهاجمی در جهان پیش برد و این رویه تاکنون ادامه دارد. 

وی افزود: در سال‌های اخیر برخی از کشورها به ویژه در جنوب جهانی، مانند چین، ایران، روسیه و هند با ایجاد و عضویت در سازوکارهای همکاری‌های اقتصادی و سیاسی در عرصه بین الملل، مانند همکاری‌های گروه بریکس، در صدد ایجاد نهادسازی مشابه و ایفای نقش محوری در نظم نوین جهانی مبتنی بر برابری هستند. 

علی‌آبادی ادامه داد: امروز وزیران انرژی کشورهای گروه بریکس در صدد آن هستند تا از دیپلماسی انرژی به عنوان ابزاری کارآمد برای تحقق اهداف و حفظ و افزایش منافع ملی خود در عرصه سیاست خارجی با رویکرد انسانی بهره‌مند شوند. 

پیوستن اعضای جدید و تبدیل بریکس به قدرت اقتصادی و سیاسی کم‌نظیر

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به پیوستن کشورهای جدید به گروه بریکس از ابتدای سال ۲۰۲۴ (دی‌ماه ۱۴۰۲) گفت: پیوستن پنج کشور ایران، عربستان، امارات متحده عربی، مصر و اتیوپی به این گروه دارای اهمیت راهبردی است. 

علی‌آبادی افزود: با توجه به منابع عظیم انرژی موجود و همچنین نقش ترانزیتی قابل توجه این کشورها در جغرافیای سیاسی جهان، این اتحاد می‌تواند بریکس را به یک قدرت اقتصادی و سیاسی کم نظیر تبدیل کند. 

وی یادآور شد: گروه بریکس در سال ۲۰۲۳ حدود ۳۲ درصد از اقتصاد کل دنیا را به خود اختصاص داده و این میزان در قیاس با سهم ۳۰ درصدی مجموع هفت کشور بزرگ صنعتی جهان (G۷)، بسیار قابل توجه است. 

پرسش‌های اساسی درباره بریکس

وزیر نیرو ادامه داد: با این وصف پرسش اساسی این است که آیا این مجموعة اقتصادی بزرگ، می‌تواند مبادلات تجاری درون بلوکی خود را با پول واحدی سامان دهد و از این طریق به یکی از اهداف خود که ایجاد نظم نوین جهانی مبتنی بر برابری و حفظ امنیت فراگیر که برآیند آن در حوزه توزیع انرژی است، موجودیت بخشد؟ 

وی در ادامه پرسید: آیا بریکس می‌تواند به استقلال اقتصادی در عرصه جهانی دست یابد که به عنوان یک وزنه در معادلات جهانی نقش ایفا کند؟

علی‌آبادی افزود: پرسش تخصصی‌تر این است که نقش انرژی در این میان چیست و به چه میزان می‌تواند در تحقق این هدف والای این گروه موثر باشد؟ 

پیشنهاد تولید مشترک تجهیزات صنایع انرژی توسط اعضای بریکس

وزیر نیرو در ادامه گفت: توجه به تکنولوژی‌های متحول کننده، تولید مشترک تجهیزات صنایع انرژی توسط اعضای بریکس و ایجاد زنجیره ارزش، گذار از صنایع انرژی بر به صنایع مبتنی بر دانش، کاهش شدت انرژی، برقی‌سازی خودروها با تامین برق از محل انرژی‌های تجدیدپذیر و مشارکت در ایجاد زیرساخت‌های خودروهای برقی (نرم‌افزاری و سخت افزاری) از جمله مواردی است که می‌تواند در دستور کار نشست وزیران انرژی این گروه قرار گیرد. 

جذب سرمایه برای تولید تجهیزات برقی با فرمول‌های جذاب در بریکس

علی‌آبادی ضمن اشاره به تجربه کشورمان در پرداخت یارانه انرژی و پیامدهای ناشی از آن گفت: ایران در زمینه تولید تجهیزات برقی در بخش‌های توزیع، انتقال و تولید از جمله نیروگاه‌های حرارتی با راندمان بالا و مزارع تجدیدپذیر و نیروگاه‌های برقابی و پالایشگاه و پتروشیمی توانمندیهای قابل توجهی دارد. 

وی اظهار داشت: با اتکا به این توانمندی، ایران می‌تواند در این بخش‌ها با کشورهای بریکس فعالیت و همکاری مشترک داشته باشد و همچنین در زمینه جذب سرمایه با فرمول‌های جذاب از منابع مالی موجود در کشورهای بریکس برنامه ریزی کند. 

تنوع سبد انرژی ایران با وجود تحریم‌های ظالمانه

وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود در نشست وزیران انرژی بریکس تأکید کرد: ما بر این باوریم که تضمین دسترسی همگانی به انرژی مقرون به صرفه، قابل اعتماد، پایدار و مدرن برای توسعه پایدار، یک اولویت است و باید در دستور کار این گروه و سایر کشورها قرار گیرد. 

وی گفت: گروه بریکس باید کارآمدترین راه‌ها را برای ریشه‌کن کردن فقر انرژی و تضمین دسترسی همگانی به انرژی، از طریق مدرن‌سازی سیستم‌های انرژی ملی، تنوع بخشیدن به منابع انرژی و استفاده کارآمد از همه سوخت‌ها و فناوری‌های پیشرفته، عرضه کند. 

علی‌آبادی افزود: در این چارچوب ایران به سبد تولید انرژی خود تنوع داده است و بنا دارد از ظرفیت گروه بریکس در این زمینه بهره‌مند شود. 

وی یادآور شد: ایران با وجود تحریم‌های ظالمانه، با قاطعیت بر تولید انرژی از نیروگاه‌های هسته‌ای پافشاری کرده و در حال توسعه آن است. 

رویکرد آمریکا و دیگر کشورهای صنعتی، امنیت انرژی را با خطر مواجه می‌کند

وزیر نیرو همچنین با انتقاد از سیاست‌های غرب در زمینه تحریم و ایجاد محدودیت برای کشورها گفت: همه کشورها و از جمله گروه بریکس، باید در خصوص رویکردهای انتخابی کشورهای صنعتی و در راس آن‌ها ایالات متحده آمریکا به مقوله انرژی ابراز نگرانی کنند و با آن مقابله نمایند. 

وی افزود: ادامه این روند، آزادی عمل بدون تبعیض را در بازارهای انرژی بین المللی تضعیف می‌کند، زنجیره‌های ارزش جهانی و منطقه‌ای را بی‌ثبات و امنیت جهانی انرژی را با خطر مواجه می‌سازد. 

علی‌آبادی هشدار داد: یکی از نتایج محتوم ادامه این رویه، گرمایش بیش از پیش کره زمین و نابودی بسیاری از گونه‌های حیات است. 

نشست وزیران انرژی کشورهای عضو بریکس روز پنجشنبه پنجم مهرماه ۱۴۰۳ همرمان با گشایش رویدادهای هفته انرژی روسیه در مسکو آغاز به کار کرد.

در این نشست، وزیران حوزه انرژی و مقامات کشورهای عضو بریکس، از جمله روسیه، جمهوری اسلامی ایران، چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، اتیوپی، مصر و امارات متحده عربی حضور داشتند. 

عباس علی آبادی، وزیر نیرو، کاظم جلالی سفیر کشورمان در روسیه و جمعی از معاونان وزارت نیرو، اعضای هیات ایرانی در این نشست هستند. 

علی آبادی بنا به دعوت رسمی و با هدف شرکت در نشست وزیران انرژی کشورهای عضو گروه بریکس همزمان با رویداد هفته انرژی روسیه به مسکو سفر کرده است. 

پیش از این، وزیر نیرو روز چهارشنبه در نخستین روز سفر خود به مسکو ضمن دیدار و مذاکره با وزیر انرژی روسیه، از مرکز تحقیقات علمی و فنی «روس سیتی» بزرگترین شرکت شبکه برق روسیه بازدید و با مدیران این شرکت دیدار و گفتگو کرد. 

قبل از این بازدید، وزیر نیرو جمهوری اسلامی ایران و وزیر انرژی روسیه در دیدار دوجانبه در مسکو بر ضرورت تبادل تجربیات و انتقال فناوری در زمینه طراحی و تولید توربین‌های گازی و اتصال شبکه‌های انرژی دو کشور تاکید کردند. 

علی آبادی پیش از آن در بدو ورود به مسکو اعلام کرد: با توجه به اینکه در حوزه تولید انرژی در ایران، فناوری و ظرفیت‌های بسیار خوبی وجود دارد؛ آماده توسعه همکاری‌ها در این زمینه با روسیه و سایر اعضای بریکس هستیم. 

علی‌آبادی همچنین به صورت جداگانه با برخی مقامات ارشد وزارت‌خانه‌های حوزه انرژی کشورهای عضو بریکس مذاکره و رایزنی خواهد کرد. 

نشست انرژی جوانان بریکس و همکاری‌های تحقیقاتی انرژی بریکس از دیگر برنامه‌های حاشیه‌ای این اجلاس است که نمایندگان ایران نیز در آن حضور فعال خواهند داشت.

«اصطلاح اختصاری BRIC (بریک) – متشکل از حروف نخست اسامی کشورهای برزیل، روسیه، هند و چین - در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط یک تحلیلگر غربی مطرح شد. وی پس از مطالعه پتانسیل اقتصادی کشورهای در حال توسعه، به این نتیجه رسید که این چهار کشور جهت اقتصاد و سیاست جهانی را در قرن بیست و یکم تعیین خواهند کرد؛ در واقع، این تحلیلگر غربی، ایجاد گروه بریکس را پیش بینی کرد.» 

این عبارات بخشی از سخنان یوری اوشاکوف دستیار رئیس‌جمهوری روسیه درباره تاریخچه بریکس در یک مصاحبه است. بنا بر روایت این مقام روس، پنج سال بعد - در سال ۲۰۰۶ میلادی، در حاشیه شصت و یکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، وزیران امور خارجه روسیه، برزیل و چین و وزیر دفاع هند یک نشست ویژه جداگانه برای توافق بر سر توسعه همکاری‌های متنوع در یک چارچوب چهارجانبه را بررسی کردند. 

در سال ۲۰۰۹، نخستین اجلاس سران چهار کشور «بریک» در یکاترینبورگ (روسیه) برگزار شد که آن‌ها در بیانیه مشترک نهایی، توافق کردند که گفت‌وگوها و همکاری‌های منسجم، فعال، عمل‌گرا، باز و شفاف را نه تنها به نفع کشورهای در حال توسعه و بازارهای نوظهور، بلکه برای ایجاد نظم جهانی هماهنگ که صلح پایدار و مشترک را تضمین می‌کند، توسعه دهند. 

در اجلاس سران بریکس در آفریقای جنوبی در تابستان ۱۴۰۲، سیریل رامافوزا رئیس جمهور این کشور اعلام کرد که اعضای این گروه (متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) تصمیم گرفته‌اند از آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان سعودی و امارات برای عضویت کامل بریکس دعوت کنند. 

رئیس‌جمهوری جدید آرژانتین پس از آن اعلام کرد که کشورش به این گروه نمی‌پیوندد. سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه که کشورش ریاست دوره‌ای گروه بریکس را برعهده دارد، در پاسخ به پرسشی در این باره گفت: ما دعوت از آرژانتین را لغو نمی‌کنیم، این دعوت باقی می‌ماند. خواهیم دید که توسعه بیشتر بریکس چگونه پیش می‌رود و همکاران آرژانتینی ما درباره این موضوع چه نتیجه گیری خواهند کرد. 

کشور روسیه به عنوان رئیس دوره‌ای گروه بریکس در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۵۰ رویداد را در این چارچوب برنامه ریزی کرده است. مهمترین رویداد، اجلاس سران گروه بریکس است که اول تا سوم آبان ۱۴۰۳ در کازان روسیه برگزار می‌شود. 

در میان اعضای جدید، مشارکت عربستان سعودی در رویدادهای بریکس کمرنگ بوده است. به گفته کنستانتین کاساچف نایب رئیس شورای فدراسیون روسیه، ریاض همچنان در حال بررسی مشارکت در گروه بریکس است.