همه کسانیکه اقدام بهخودکشی میکنند، مشکل سلامت روان ندارند/ آمار جهانی مرگ براثر خودکشی
سالانه بیش از ۷۲۰ هزار نفر در سراسر جهان بر اثر خودکشی جان خود را از دست میدهند و این سومین عامل مرگ و میر در بین افراد ۱۵ تا ۲۹ ساله است. در ایران نیز آمارها حاکی از فوت سالانه ۴ هزار نفر به این شیوه است.
دکتر میچ پرینشتاین، مدیر ارشد انجمن روانشناسی آمریکا در گفتگو با سیانان تاکید کرد که همانطور که والدین در مورد موضوعاتی مانند رابطه جنسی و مواد مخدر با نوجوانان خود صحبت میکنند، باید در مورد خودکشی نیز با آنها گفتگو داشته باشند.
ژوستین بیکر، استادیار دپارتمان روانپزشکی و سلامت رفتاری در دانشگاه ایالتی اوهایو نیز گفت: «گامهای ساده و ثابتشدهای وجود دارد که هرکسی میتواند برای کاهش خطر اقدام به خودکشی از سوی اعضای خانواده و دوستان خود انجام دهد.»
دانستن این پنج نکته در مورد خودکشی میتواند کمک کننده باشد.
گاهی اوقات علائم هشدار دهنده آشکار میشود
متخصصان و محققان سلامت روان هنوز به این نتیجه نرسیدهاند که چگونه میتوان با اطمینان کامل پیشبینی کرد چه کسی در معرض خطر اقدام به خودکشی است و اینکه آیا فقط افراد آسیبپذیر هستند که دست به این کار میزنند یا نه.
این به آن دلیل است که عوامل استرسزا که ممکن است برای برخی افراد منجر به خودکشی شوند، تأثیر یکسانی بر دیگران ندارند.
بهعلاوه، دورهای که در طی آن فردی افکار خودکشی را تجربه میکند و از خود علائمی نشان میدهد که نیاز به کمک دارد، میتواند کوتاه باشد و تشخیص خطر را سختتر کند. با این حال، در برخی موارد، افرادی که قصد خودکشی دارند و برای مدت طولانیتری برای این اقدام برنامهریزی میکنند، ممکن است تغییرات رفتاری یا احساسی قابل توجهی از خود نشان دهند.
این تغییرات همراه با سایر عوامل خطر میتواند شامل موارد زیر باشد:
- رفتار غیرمعمول شامل موارد بالقوه خطرناک، مانند سلاح گرم یا قرص؛
- بذل و بخشش داراییهای با ارزش؛
- خوابیدن زیاد یا کم؛
- کنارهگیری از دیگران یا منزوی شدن؛
- مستی شدید یا رانندگی با بیاحتیاطی؛
- صحبت در مورد تمایل به مردن، چه از طریق خودکشی و چه از طریق دیگر؛
- تلاش برای یافتن دلایلی برای زندگی کردن؛
- احساس سر بار بودن، بیمصرف بودن یا اینکه انگار به هیچ کجا یا کسی تعلق ندارند؛
- احساس ناامیدی؛
- مسائل مربوط به سوء مصرف مواد مخدر؛
- سابقه تروما؛
- تجربه اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی و اختلالات شخصیت، به ویژه اگر تحت درمان قرار نگرفته باشند؛
- سابقه شخصی یا خانوادگی خودکشی؛
- دسترسی آسان به وسایل بالقوه کشنده.
همه کسانی که اقدام به خودکشی میکنند، مشکل سلامت روان ندارند
یکی از باورهای نادرست در مورد خودکشی این است که فقط افرادی که دارای مشکل سلامت روان هستند فکر خودکشی به سرشان میزند یا اقدام به آن میکنند.
حال اینکه چنین باوری همیشه درست نیست.
دکتر مایکل روسکی روانشناس بالینی به سیانان گفت خیلی از افرادی که اقدام به خودکشی میکنند یا میمیرند معیارهای اختلالات سلامت روان ندارند.
درعوض، ممکن است با عوامل استرسزا مانند از دست دادن شغل، بیخانمانی، مرگ یکی از عزیزان، خیانت، ضربه روحی، مسائل حقوقی یا بیماری جدی دست و پنجه نرم میکنند.
براساس اعلام انجمن خانواده درمانی ایران، ۹۰ درصد افرادی که اقدام به خودکشی میکنند دارای سابقه اختلال روانی هستند. حال آنکه طبق آمار جهانی سازمان بهداشت، عامل ۵۸ تا ۶۰ درصد از موارد اقدام به خودکشی اختلال «افسردگی» است.
شنونده خوبی برای آنها باشید
اگر به نظر میرسد که یکی از عزیزان شما در معرض خطر خودکشی قرار دارد، از آنها حمایت کنید و صراحتا از آنها بپرسید که چه اتفاقی افتاده است. کارشناسان یک رویکرد روایی و شخص محور را توصیه میکنند تا آنها تشویق شوند احساساتشان را با شما در میان بگذارند - مانند پرسیدن یک سوال مانند: «هی، من متوجه شدم که اخیراً اوضاع و احوال خوبی نداری. دوست داری در موردش صحبت کنیم؟»
با دقت به حرفهای آنها گوش دهید، از تمایل آنها برای درد دل کردن قدردانی کنید، و بدون اینکه بخواهید نصیحت بیجایی کنید - که بخودی خود گاهی اوقات میتواند احساس انزوای طرف مقابل را بیشتر کند - پیشنهاد دهید که با هم مشکل را بررسی کنید.
اما اگر به نظر میرسد که عزیز شما به شدت در معرض خطر است یا در حال اقدام به خودکشی است، فورا با مراقبتهای پزشکی تماس بگیرید.
اگر شما فردی هستید که با افکار خودکشی دست و پنجه نرم میکنید، به دنبال مشاوره حرفهای باشید و با فردی که به آن اعتماد دارید صحبت کنید. درمان و برخی داروهای روانپزشکی مانند داروهای ضد افسردگی نیز میتواند کمک کننده باشد.
افرادی که اقدام به خودکشی می کنند خودخواه نیستند
برخی از مردم فکر میکنند خودکشی خودخواهانه است، اما به گفته کارشناسان، این توصیف نادرست و تحقیرآمیز است، زیرا کسانی که اقدام به خودکشی میکنند یا میمیرند، اغلب این کار را انجام میدهند، زیرا دردی بر آنها غلبه کرده است یا احساس میکنند که باری بر دوش دیگران هستند و ممکن است گزینه دیگری را نبینند.
به گفته دکتر مایکل روزکه، شاید عبارت «نزدیک بینی» اصطلاح بهتری نسبت به خودخواهی باشد زیرا تمام هوش و حواس افرادی که قصد خودکشی دارند به همان چیزی است که بلافاصله در مقابل چشم آنها است و همین امر باعث میشود که آنها قادر به دیدن تصویر گستردهتر از گذشته، حال و آینده خود نباشند.
نحوه حرف زدن شما در مورد خودکشی مهم است
پرداختن آشکار به خودکشی به جای تلقی آن به عنوان یک موضوع ممنوعه یا تابو، برای کاهش انگزدنها و برچسبزنی به افراد که میتواند مانع کمک گرفتن آنها از دیگران شود، بسیار مهم است. با این حال، اینکه شما چه میگویید و چگونه میگویید نیز مهم است.
دکتر جاک دبیک، استادیار روانپزشکی در این دانشگاه میشیگان در این زمینه توضیح داد که به همین دلیل است که بسیاری از متخصصان سلامت روان، مؤسسات پزشکی و رسانهها از کاربرد عبارات مضری مانند «ارتکاب» به خودکشی که میتواند حاکی از جنایت و قضاوت اخلاقی باشد، پرهیز میکنند.
به کارگیری لفظ «موفقآمیز» برای اقدام به خودکشی نیز مشکل ساز است، زیرا گرفتن جان، یک دستاورد مثبت نیست. «خودکشی ناموفق» میتواند نشان دهد که زنده ماندن خوب نیست یا چیزی در شخصیت یا قدرت اراده فرد اقدام کننده کم است. در عوض کارشناسان پیشنهاد میکنند که هنگام اشاره به خودکشی، زبان مناسب میتواند شامل عباراتی همچون «مرگ بر اثر خودکشی»، «اقدام به خودکشی کشنده»، «قتل خودش» یا «گرفتن جان خودش» باشد.
روشهای قابل قبول برای بیان تلاش ناموفق در خودکشی شامل عباراتی همچون «اقدام به خودکشی غیرکشنده» یا صرفاً «اقدام به خودکشی» است.