مردی ۳۸ ساله بارها در نیمه‌شب تلاش می‌کند همسرش را مجبور به برقراری رابطه جنسی کند. زنی متاهل در اواسط دهه ۲۰ زندگی در میانه شب دست به خودارضایی می‌زند. این دو نفر در یک چیز مشترکند؛ وقتی صبح از خواب بیدار می‌شوند، هیچ کدام از این اتفاقات را به یاد نمی‌آورند.
این افراد و آدم‌های مشابه پس از اینکه متوجه رفتار ناخودآگاه خود می‌شوند، از آن خجالت می‌کشند و ممکن است از برقراری رابطه‌های عادی نیز اجتناب کنند.
اینها مثال‌هایی بودند از یک اختلال به نام «سکس‌سومنیا» یا «رابطه جنسی در خواب» (Sexsomnia) که بخشی از خانواده اختلالات خواب یا «خواب‌پریشی» محسوب می‌شوند. این اختلالات شامل راه رفتن در خواب، صحبت کردن در خواب، خوردن در خواب و وحشت در خواب می‌شود.
دکتر کارلوس شنک، پروفسور و روانپزشک ارشد در دانشگاه مینه‌سوتا، در این باره می‌گوید: «در حالی که ممکن است به نظر برسد مردم در حال انجام عملی چیزهایی هستند که در خواب می‌بینند، اما این رفتار زمانی رخ می‌دهند که مغز در حالت هشیاری قرار ندارد.»
آقای شنک که دهه‌ها مشغول مطالعه بر این نوع اختلالات خواب بوده است می‌گوید: «آنها اغلب در آهسته‌ترین و عمیق‌ترین مرحله خواب یعنی مرحله 'خواب امواج آهسته دلتا' رخ می‌دهند. این به مانند زنگ هشداری است که در سیستم عصبی مرکزی به صدا در می‌آید و شما در یک ثانیه از زیرزمین به پشت بام خود می‌روید.»
وی می‌افزاید: «در این حالت رفتارهای شناختی شما عمیقاً در خواب است، اما بدن شما فعال است. این مرحله خطرناکی است زیرا بعد از آن شروع به راه رفتن و دویدن می‌کنید و همه کارها را بدون اینکه ذهنتان بیدار باشد انجام می‌دهید.»
بررسی «خواب جنسی» دشوار است، زیرا تا زمانی که شریک جنسی افراد مبتلا به آنها چیزی نگویند و افراد به خود آسیب نرسانند، بسیاری از فعالیت جنسی ناخودآگاه خود اطلاعی ندارند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ از میان هزار بزرگسال در نروژ نشان داد که حدود ۷ درصد آنها حداقل یک بار در طول زندگی خود رابطه جنسی در خواب را تجربه کرده‌اند. در حالی که نزدیک به ۳ درصد با این اختلال زندگی می‌کنند.
جنیفر مونت، استادیار پزشکی خواب و علوم رفتاری در دانشگاه نورث وسترن در شیکاگو، گفت: «برخی از افراد هستند که با شریک زندگی خود وارد فعالیت جنسی می‌شوند و این برای هیچ یک از آنها آزاردهنده نیست. بنابراین ممکن است که این امر برای برخی مشکلی ایجاد نکند. اما قطعاً مواردی وجود دارد که افراد مبتلا بابت آنچه در ناخودآگاه انجام داده‌اند نگران می‌شوند.»
در واقع چنین اختلالاتی می‌تواند زندگی زوج‌ها را خراب کنند. دکتر شنک می‌گوید موردی داشته که زن مبتلا در طول شب با همسرش ارتباط جنسی برقرار می‌کرده، اما به هنگام صبح در انکار مطلق شوهرش را متهم می‌ساخته که او را برخلاف میلش مجبور به رابطه جنسی کرده است.
دکتر شنک می‌گوید: «آنچه واقعا برای این بیماران نگران‌کننده است این است که نسبت به آنچه رخ داده فراموشی کامل دارند. شریک یا یکی از اعضای خانواده به آنها می‌گوید تو این کار را کردی، چرا آن کار را کردی؟ به همین خاطر آنها واقعا خجالت‌زده می‌شوند و احساس شرمندگی، بیچارگی و استیصال می‌کنند.»
چه چیزی باعث ایجاد اختلال «خواب جنسی» می‌شود؟
هیچ راهی برای پیش‌بینی ابتلا به چنین اختلالی وجود ندارد. برخی از افرادی که در کودکی در خواب حرف می‌زنند یا راه می‌روند در بزرگسالی دچار اختلال خواب جنسی می‌شوند، با این حال بسیاری دیگر اینگونه نیستند.
متخصصان احتمال می‌دهند پای یک مولفه ژنتیکی در میان باشد. برای مثال اگر یکی از بستگان درجه یک خانواده شما مبتلا به این اختلال باشد، احتمال ابتلای شما به آن بیشتر است.
ابتلا به آپنه یا «وقفه تنفسی در خواب» نیز ممکن است محرک چنین پدیده‌ای باشد. در این بیماری جدی خواب، هر شب تنفس افراد در خواب به مدت ۱۰ ثانیه تا دو دقیقه متوقف می‌شود.
برای اختلال رابطه جنسی در خواب تا کنون درمانی قطعی یافت نشده است، با این وجود داروهایی مانند کلونازپام می‌توانند با موفقیت خواب ناخواسته جنسی را برای بسیاری، اما نه همه، کنترل کنند.
پزشکان می‌گویند رعایت موارد بهداشت خواب مانند کم کردن مصرف کافئین یا الکل، داشتن برنامه خواب ثابت‌تر، خنک نگه داشتن محل اتاق خواب و حذف سر و صدای محیط می‌توانند در کنترل علائم این اختلال مفید باشند.
ثبت دیدگاه