قوانین تصنیف دارایی بین زوجین

 یکی از شروط ضمن عقد شرط تنصیف دارایی بین زوجین است که در متن عقدنامه گنجانده می شود. اگر بخواهیم به صورت مختصر به مفهوم آن اشاره کنیم این شرط به معنای این است که مرد باید در هنگام طلاق نصف دارایی خود را به تملیک زن در آورد. یعنی در هنگام طلاق باید نیمی از اموال مرد به زن داده شود. 

در صفحه هشتم قباله نکاح (سند ازدواج) سازمان ثبت اسناد املاک کشور به صورت چاپی و پیش فرض شرط نصف دارایی را گنجانده است و در قسمت پایین آن محل امضاء زوج و زوجه قرار داده است و این به معنی آن است که اگر زوجین و به خصوص زوج (مرد) این شرط را امضاء نکند، تصنیف دارایی در روابط حقوقی زوجین جایگاهی نخواهد داشت و قابل مطالبه نخواهد بود.

بعد از امضاء در محاکم ، ادعای بی اطلاعی و متوجه نشدن شرط تنصیف، پذیرفته نمی شود.

برای پشتیبانی از کانون خانواده و پیشگیری از طلاق های بی مورد این شرط وضع شده است ولی اجرای آن در دادگاه شرایطی دارد. در ادامه مطلب به قوانین تصنیف دارایی بین زوجین اشاره می کنیم.

 

 شرایط لازم برای اجرای شرط تنصیف دارایی به کمک وکیل طلاق

پیش از عنوان هر مسئله ای این سوال مطرح می شود که آیا در هر شرایطی و در انواع مختلف طلاق باید شرط تنصیف دارایی اجرا شود؟ یعنی تفاوتی بین طلاق از طرف زن یا طلاق به درخواست زوج و طلاق توافقی از این جهت وجود ندارد؟ آیا شرط تنصیف دارایی شرایط خاصی دارد و چگونه باید مطالبه شود؟ به کمک سجاد محمدی وکیل طلاق پاسخ تمامی این سوالات رو برای شما در ادامه قرار دادیم:

ابتدا متن شرط تنصیف دارایی را که در عقدنامه گنجانده می شود را دقیقا بیان کنیم. این شرط مقرر می دارد :

ضمن عقد نکاح ، زوج شرط کرد زمانی که طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و مطابق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از سرپیچی زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبود، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را مطابق به دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند.  

شرط تنصیف اموال زوجین یک شرط ضمن عقد نکاح است و به معنای بدهکار بودن شوهر به زوجه نیست.

با مطالعه متن بالا به این نتیجه می رسیم که اجرای شرط تنصیف دارایی زوجین شروطی دارد که در ادامه به مهم ترین آنها اشاره می کنیم.

 امضای شرط توسط شوهر

برای اینکه زن بتواند تنصیف دارایی را از دادگاه مطالبه کند، اولین و مهمترین شرط این است که این شرط که در متن عقدنامه آمده است توسط شوهر پذیرفته شده و امضا شده باشد. 

به دلیل اینکه شرط مذکور مستقیما در قانون ذکر نشده و اجرای آن وابسته به توافق طرفین است. پس اگر این شرط در عقدنامه توسط شوهر امضا نشده باشد، در هنگام طلاق مطالبه نصف دارایی مرد امکان پذیر نیست.

 درخواست طلاق از طرف مرد باشد

مورد مهم دیگری که در مطالبه و اجرای شرط تنصیف دارایی بین زوجین حائز اهمیت است، این است که  باید درخواست طلاق از طرف مرد صورت گرفته باشد. پس اگر زوجه ( زن ) درخواست طلاق داشته باشد یا طرفین خواهان طلاق توافقی باشند، امکان مطالبه شرط تنصیف دارایی برای زن وجود ندارد.

مورد استثناء بعدی این است که درخواست طلاق از سوی مرد ناشی از سوء رفتار زن نباشد. چنانچه سوء رفتار زن برای دادگاه محرز شود، حتی اگر طلاق به درخواست زوج باشد ، شرط تنصیف دارایی نیز قابل مطالبه نخواهد بود .

اموال بعد از عقد به دست آمده باشد

برای مطالبه نصف دارایی مرد در هنگام طلاق شرط دیگری که وجود دارد، این است که اموال مرد باید پس از تاریخ وقوع عقد به دست آمده باشد. پس اموال کسب شده مرد قبل از وقوع عقد نکاح توسط زن قابل مطالبه نیست. 

همچنین اگر برای دادگاه ثابت شود اموال با همکاری و یا با هزینه زن به دست آمده است، سهم زن از آن اموال کسر شده و باقی مانده نصف خواهد شد. موضوع  مهم دیگر این است که این نصف دارایی قاضی را ملزم به اجرای آن نمیکند، بلکه همانطور که از متن شرط آشکار است قاضی می تواند بنا بر تشخیص خود و شرایط حاکم بر پرونده تا نصف دارایی مرد را به تملیک زن در آورد.

 

موجود بودن دارایی در هنگام طلاق

دارایی در حین طلاق وجود داشته باشد؛ شرط لازم برای اجرای این شرط موجود بودن اموال است. بنابراین شامل اموال از بین رفته اعم از تلف یا مفقود شده نمی‌شود. همچنین باید توجه داشت آنچه موضوع شرط است، دارایی زوج است ،  پس بنابراین به نظر می رسد باید دیون زوج نیز مدنظر قرار گیرد.

ملاک تنصیف اموال  تا نصف دارایی

ملاک تنصیف اموال  تا نصف دارایی یا معادل آن است؛ در این شرط عبارت تا نصف دارایی یا معادل آن ذکر شده که این میزان می‌تواند از پایین‌ترین درصد اموال زوج تا سقف پنجاه درصد آن در نظر گرفته شود که تعیین آن به نظر دادگاه بستگی دارد. 

در صورتی که مرد اموال را به نام خانواده خود کند چطوری تنصیف اموال انجام میشود؟

اگر چنانچه مرد قبل از طلاق، اموال خود را به نام اعضای خانواده خود (مانند پدر و مادر، خواهر و برادر یا فرزندان) منتقل کند، در زمینه تنصیف اموال در هنگام طلاق مشکل خاصی به وجود نمی آید. به بیان دیگر معامله  به قصد فرار از دین فقط در خصوص مهریه موضوعیت دارد و زن می تواند بعد از اجرای مهریه، صوری بودن معامله را ثابت کند و خواستار ابطال آن شود، اما در مورد شرط تنصیف دارایی مرد این اختیار را دارد که اموالش را منتقل کند.

 قصور زوجه در عدم تحقق شرط تصنیف اموال چگونه است؟                                                           

شرط تحقق شرط تنصیف اموال زوج به شرط عدم کوتاهی زوجه در انجام امور زناشویی است. به بیان ساده تر معنی دقیق این عبارت این است که اگر زوجه قصوری در انجام وظایف زناشویی و خانوادگی داشته باشد، موضوع تنصیف اموال منتفی است. به طور مثال اگر زوجه وظایف زناشویی را به صورت تمکین عام و خاص انجام ندهد  یا در اصطلاح اگر زوجه نسبت به زوج ناشزه باشد؛ یکی از موارد قصور زن به حساب می‌آید.

اگر مرد نسبت به مهر زنی که می‌خواهد او را طلاق دهد یا زوجه دیگرش مدیون باشد، پرداخت مهریه زوجه مذکور یا زوجه دیگر از دارایی زوج، نسبت به اعمال شرط تنصیف دارایی تقدم دارد و حتی بر اساس نظریه ای ، اجرای این شرط نسبت به استثنائات دین هم ممنوع بوده و حتی تعهد به انتقال تا نصف دارایی زوج نیز نمی‌تواند از این قاعده مستثنی باشد.

مجازات فرار از تنصیف اموال چیست؟

براساس مصوبه سال 1394 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی انتقال مال به دیگری به هر نحو بوسیله مدیون با انگیزه فرار از ادای دین به صورتی که باقیمانده اموال برای پرداخت دیون کافی نباشد، موجب حبس تعزیری یا جزای نقدی درجه شش یا جزای نقدی معادل نصف محکوم‌به یا هر دو مجازات می‌شود و در صورتی که منتقل‌الیه نیز با آگاهی از موضوع اقدام کرده باشد در حکم شریک جرم شناخته می شود.

در این شرایط عین آن مال و در صورت تلف یا انتقال عین مال  یا قیمت آن از اموال انتقال گیرنده تحت عنوان جریمه اخذ و محکوم ‌به از محل آن استیفاء خواهد شد.

 

 در بیشتر موارد شرط انتقال تا نصف دارایی به چه دلایلی اجرا نمی شود؟

علیرغم توصیه بسیاری از وکلا در سال های اخیر مبنی بر این که بهتر است، زن و مرد شرط تنصیف دارایی بین زوجین  را حتما در عقد نامه ذکر کنند؛ اما با این وجود در اکثر موارد این شرط اصلا  در عقد نامه قید نمی شود. دلایل عدم اجرای شرط تنصیف دارایی در بیشتر موارد  عبارتند از :

 عدم آگاهی و عدم مطالبه

خیلی از افراد از مفاد و جزئیات شرط تنصیف دارایی به صورت دقیق و کامل آگاهی ندارند و یا حتی آن را مطالبه نمی‌کنند.

 عدم توافق

در بعضی شرایط، زوجین در زمینه چگونگی اجرای این شرط، مانند زمان انتقال اموال و نحوه محاسبه نصف دارایی، به توافق نمی‌رسند. 

وجود مشکل در اثبات دارایی ها

اثبات مالکیت زوج بر اموال و تعیین ارزش دقیق آنها در مورد اموال غیرمنقول، کاری زمان بر و دشوار است.در چنین مواردی شما می توانید برای انجام مشاوره و ثبت درخواست طلاق می توانید از راهنمایی های ارزنده سجاد محمدی وکیل طلاق  بهره مند شوید.

جرم فرار از دین، شامل دین می شود و شرط نصف اموال از آن خروج موضوعی دارد. با این اوصاف اگر مردی عمدا قبل از دادخواست طلاق اموال خود را به منظور اینکه زن از نصف اموال او سهمی نبرد، منتقل کرده باشد ، جرم نیست و از مصادیق جرم فرار از دین نمی باشد

آیا می شود شرط نصف دارایی را تغییر داد؟ 

بله،طبق  ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی زوجین می توانند ضمن عقد نکاح هر شرط معقول و مشروعی را توافق کنند. مثلا می توان شرط تنصیفی نوشت که در هنگام طلاق خواه دادخواست از طرف مرد باشد یا زن ، نصف اموال زوج بعد از عقد به زوجه تعلق بگیرد یا این که می توان شرط کرد که نصف اموال زوجه نیز به زوج تعلق گیرد  در این زمینه به جز آنچه قانون مقرر کرده است هیچ محدودیتی وجود ندارد.

در صورت امضاء  شرط تنصیف  اموال بین زوجین در عقد نامه و تقاضای زوج برای دادخواست طلاق در دادگاه  لازم است که در جلسه دادرسی زوجه با استناد به شرط ، لیست اموال زوج را به دادگاه ارائه نماید تا بتواند از آن شرط برخوردار شود. توصیه می شود دادخواست جداگانه ای در قالب دعوای تقابل تا قبل از جلسه رسیدگی در این زمینه به دادگاه رسیدگی کننده طلاق تقدیم کنید.

کلام پایانی 

ازدواج یک نوع معامله است شاید افرادی که به مرحله جدایی رسیده اند این سخن را به خوبی درک کنند. قوانین تصنیف دارایی بین زوجین از اهمین بسیار زیادی برخوردار است. زیرا می تواند تضمین کننده  آینده بهتر باشد یا به عبارتی از بسیاری از سوء استفاده ها جلوگیری کنند. شما با بررسی دقیق این مقاله می توانید با آگهی کامل از قوانین تصنیف دارایی بین زوجین به دریافت این حق من در هنگام ازدواج و عقد اقدام کنید.